دایره المعارف هخامنشی پژوهی رونمایی شد

دایره المعارف هخامنشی پژوهی رونمایی شد

حسین زندی دبیر پژوهشی انجمن ایران شناسی کهن دژ

مراسم نقد ومعرفی کتاب نه جلدی تاریخ هخامنشیان دانشگاه خرونینگن هلند با حضور مترجم کتاب استاد مرتضی ثاقب فر دکتر شروین وکیلی استاد دانشگاه ، پژوهشگر ، نویسنده و فرشید ابراهیمی به همت انجمن افرازدرفرهنگسرای خاقانی برگزار شد.

-مرتضی ثاقب فر فارغ التحصیل رشته جامعه شناسی دانشگاه سوربن است که قریب به نود جلد ترجمه و تالیف و ده ها مقاله در زمینه های گوناگون تاریخ ، فلسفه ، علوم اجتماعی و ادبیات در کارنامه پربار خود دارد . ترجمه آثاری چون یونانیان و بربرها اثر عظیم امیر مهدی بدیع ، تاریخ کمبریج ، دین مهر در جهان باستان ، تاریخ هرودوت و مقالات ایران شناسی تقی زاده از آن جمله اند .

اگرچه همه آثار این مترجم برجسته دارای ویژگی و اهمیت خاصی است و برخاسته از هوشیاری و نکته سنجی وی است اما تاریخ هخامنشیان دانشگاه خرونینگن بنابر ویژگی هایی نه تنها تفاوت هایی با آثار ثاقب فر که با دیگر کتاب های موجود در زمینه هخامنشی پژوهی دارد. این کتاب نتیجه تلاش پروفسور هلن سانسیسی وردنبورخ بانوی هلندی است که با تشکیل کارگاه پژوهشی سالانه از 1981 آغاز شده و پنجاه و هشت نویسنده و کارشناس  از کشورهای مختلف با یکصد و چهل و پنج مقاله در آن همکاری کردند دیگر آن که پژوهشگران در این کتاب به نقد تاریخ هخامنشیان پرداخته اند و مترجم معتقد است این عمل تحت تاثیر یونانیان و بربرهای امیر مهدی بدیع است و این کتاب را می توان دایره المعارف هخامنشیان نامید .

-نشست معرفی کتاب به صورت پرسش و پاسخ از مترجم و منتقدان برگزار شد و در آغاز ثاقب فر به نام شهر و دانشگاه هلندی و چگونگی تلفظ اصطلاحات و نام های جغرافیایی و تاریخی پاسخ گفت و معرفی مطالب مجلدات و در پاسخ به این سوال که نقش این کتاب در میان کتاب های منتشر شده چگونه است گفت:با همه انتقادهای –درست یا نادرست-که درباره این کتاب هست این کتاب کتابی است بی مانند در طول تاریخ چه از نظر جامعیت و چه کیفیت و اگر کسی بخواهد بهره ببرد چه عیلام شناس ، آشورشناس ، باستان شناس و مردم شناس باید محقق باشد و کتاب های دیگر را خوانده باشد.

شروین وکیلی در پاسخ به این سوال که در هشت جلد نخست کتاب 58 نویسنده دارد چه چارچوبی در آن حاکم بوده است گفت: این کتاب اتفاقی در تاریخ هخامنشی است و چند نکته باید توجه کرد معمولا یک نفر یک کتاب را می نویسد اما این کتاب دربرگیرنده مقالات کوچک که به دنبال مکاتبات صورت می گیرد شکل گرفته است و از آنجا که دهه هشتاد دهه یونان شناسی بود این کتاب پی آمد این دوره است و این در مورد تاریخ ایران هم هست متخصصان تاریخ ایران یونان شناس هم هستند و این را باید به فال نیک گرفت .

فرشید ابراهیمی ادامه داد: این مجموعه نقد تاریخ از دید مورخین یونانی است و بعد از امیرمهدی بدیع این اولین قدم است این در حالی است که پیش از این اغلب کتاب ها ایران را تحقیرآمیز دیده اند ما منابع ایرانی خوبی از جمله شاهنامه ، اوستا ، و متن های پهلوی را داریم و نمی توانیم به متون یونانی بسنده کنیم .

وکیلی: انتقاداتی را به کتاب وارد دانست و اشاره کرد روش شناسی حاکم بر اثر و شیوه کار خوب نیست و مواردی همچون انکار وجود خط مادی را نادرست دانست و گفت: مگر ممکن است حکومتی چند صد سال سابقه داشته باشد ، دارای ارتش باشد خط نداشته باشد به نظر میرسد یک چیزی در این میان جایش خالی است و امروزه با سیستم های میان رشته ای از جمله روش تحلیل درون سیستمی می توان ضعف های پژوهشی را برطرف نمود.

در پایان لوح تقدیری به پاس آثار گرانسنگ استاد ثاقب فر از سوی انجمن افراز به وی تقدیم شد.